Verhalen en indrukken van een auti moeder met auti kids.
Autisme. Tegenwoordig heeft bijna iedereen er wel eens van gehoord. Helaas worden er ook wel eens dingen over gezegd die niet helemaal kloppen. In deze Quiz vind je 20 stellingen over autisme met daarover steeds vier verschillende uitspraken. Weet jij feit en mythe van elkaar te onderscheiden?
Dit waargebeurde verhaal heb ik ingezonden voor de Debutantenwedstrijd van dit jaar. Helaas ben ik er niet mee op de longlist gekomen.
Ze werd er draaierig van, ook omdat ze steeds sneller ging lopen. Straks was iedereen alsnog vertrokken zonder haar. Zouden de oude Romeinen haar nu vanuit de onderwereld aan het uitlachen zijn? Ze zat gevangen in een cirkel om hun gebouw van brood en spelen heen, een cirkel zo groot dat je niet kon zien waar je was of waar je heen ging. Ze was een rat die vluchtte voor de pijn van de klem die zich reeds aan haar had vastgebeten.
Misschien. Ze haatte onzekerheid, maar eigenlijk was daardoor alles op dit moment juist nog goed. Onzekerheid heeft een hart vol genade, zoals ook eenzaamheid pas echt ontstaat wanneer je om je heen kijkt en ziet dat je daadwerkelijk alleen gelaten bent. Ze wilde de groep terugvinden en tegelijkertijd wilde ze voor altijd in die meedogenloze maar veilige cirkel blijven. Eigenlijk wilde ze normaal zijn. Ze wilde, net als de anderen, gezien worden. En gemist als ze ontbrak.
Ronde vormen vertekenen, je verkijkt je gemakkelijk op hun omtrek, vanuit de ruimte een stip, op de grond meer dan een kilometer. Hoe had ze ooit zo stom kunnen zijn? Natuurlijk kon je niet in een paar minuten om het Colosseum heen lopen. Ze struikelde, klapte tegen de muur aan, hijgde even uit en hinkrende toen verder, haar blik alsmaar op die in tegengestelde richting meebewegende ronde wand in de hoop dat daarachter toch nog een bekende tevoorschijn zou komen.
Plotseling hield het tollen op en voor haar ontvouwde zich het plein, met de entree. Zoals vacuüm gezogen koffie naar lucht snakt als je het pak stuk knipt, zo zoog haar brein het beeld ongefilterd in zich op. Ze raakte los van zichzelf en van bovenaf keek ze neer op het slungelige blonde meisje dat daar stond als bevroren. Ze wilde zichzelf iets toeroepen. In plaats daarvan schreeuwden de lege tegels haar in het gezicht: doe iets!
Als een schildpad voelde ze zich uit haar huls gerukt, verraden om hoe ze was, kinderlijk en traag. Altijd had ze een ander nodig om zich aan vast te klampen. En nu? De oudheid joelde haar vanuit de ruïne uit, beide duimen omlaag. Ze had geen recht op bestaan en toch was ze er.
Een eindje bij de entree vandaan ging ze zitten om beter na te denken. Had ze een fout gemaakt? Hoe was het ook alweer precies gegaan?
Bij aankomst bij het Colosseum, was ze achter een paar klasgenoten aan naar binnen gelopen. Ze had ernaar uitgekeken, maar het was meteen een teleurstelling geweest, alles kapot en kaal. Slechts een paar marmeren platen gaven nog wat zitplaatsen aan en de bezoekers hadden zich daar staan verdringen. Even was ze de groep uit het oog verloren om over de lege arena beneden uit te kijken. Hoewel die kleiner had geleken dan ze zich had voorgesteld, had een tastbare angst haar aangegrepen, alsof er elk moment nog een leeuw uit de keldergangen op kon duiken om haar te voegen bij zijn slachtoffers uit de oudheid.
Ze was meteen naar buiten gevlucht, maar bij de ingang was ook niemand meer. Iedereen was weggegaan. Het had niet echt geleken, alsof ze plotseling waren verdampt en elk moment weer konden neerslaan op de tegels. Was het een grap? Ze had op haar horloge gekeken en wist het zeker: zij had op tijd op de afgesproken plek gestaan, hooguit een paar minuutjes later. Waar waren ze zo snel heen gegaan? Enkele klasgenoten had ze erover horen praten, dat ze om het Colosseum heen wilden gaan lopen.
Uit haar tas haalde ze het programmaboekje. Het was omgevouwen bij vandaag en ondanks haar trillende handen sprong het woord ‘metro’ eruit. Ze zouden hierna met de metro verder gaan, naar een plek buiten de stad, herinnerde ze zich. Een mooie plek met oude Romeinse villa’s. Tivoli. Maar dan moesten ze nu wel gemerkt hebben dat ze een kaartje over hadden! Iemand van de leraren was nu vast onderweg om haar te zoeken. Welke kant was de metro op? Ze stond op, liet de duizelige sterretjes zakken en draaide toen langzaam om haar as, de omgeving scannend op bordjes, trappen, een bekend zoekend gezicht.
Niemand.
Ze begon te lopen. Een paar jongens schreeuwden haar na. Liep ze ergens waar het niet mocht? Ze huilde en zette snel haar zonnebril op. Er zat iets in haar zak, het papiertje met het adres van het hotel. Er stond tussen haakjes bij dat het in de buurt van het busstation was. Het busstation, dat moest niet te moeilijk zijn. Ze keek in de richting vanwaar ze vanochtend waren gekomen, maar herkende niets. Misschien kon ze een bus nemen, steeds een andere bus desnoods, net zo lang tot er één het station aandeed. Er was een bushalte verderop. Hoe werkte het? Waar kon ze een kaartje kopen? Ze liep erheen, wachtte en observeerde wat de passagiers deden. Er reden twee overvolle bussen voorbij zonder te stoppen. Een goed teken, want volle bussen gaan naar belangrijke plekken, zoals stations. Eindelijk stopte er een bus, maar de mannen die erin stonden begonnen hard op de ruiten te slaan. Naar haar? Ze deinsde achteruit, draaide zich om en maakte dat ze weer op het plein kwam.
Een park. Daar zou de chaos uiteen vallen en zou ze kunnen bedenken wat ze verder nog kon doen om terug bij het hotel te komen. Vanmorgen waren ze ook langs allemaal bomen en perken gelopen; was dit misschien hetzelfde park? Ze rolde het papiertje op en vouwde hem weer uit, rolde hem op en vouwde hem uit. Ze kon het voor de zekerheid maar beter aan iemand vragen.
Er zaten oude mannen op een bankje onder een kromgegroeide boom, naast de ingang. Had ze die al eens eerder gezien? Herkenden de mannen haar? Ze vroegen haar iets, maar ze liep snel door naar binnen. Twee paden verderop stond ze stil. Alles leek hier op elkaar, nog een stap verder en ze zou niet meer weten waar ze was. Achter haar was het enige wat ze op dit moment nog wel herkende: het vervloekte Colosseum. Weer vergat ze de oude mannen te groeten.
Terug op het plein, alweer, klampte ze een vrouw aan. Een man. Glazige blikken kleefden aan het papiertje dat ze hun voorhield. Het was nu voor iedereen duidelijk dat ze hulpeloos was en ze deed ook geen enkele moeite meer om het te verbergen. Een grijsbehaarde man met een grote camera kwam tegenover haar staan. ‘Can I help you?’ Ze gaf hem het papiertje.
Twee Italiaanse politieagenten leverden haar tegen de middag af bij het hotel. Ze was gered. Vlinderlicht ging ze met hen de veilige cocon van het hotel binnen, de bekende roodbeklede trappen op en de zware deuren door naar de receptie. Er was voor haar gebeld, heel vaak, zeiden ze daar. Dus ze hadden haar toch wel gemist en zich ook nog echte zorgen om haar gemaakt? Er waren duidelijke instructies: ze moest binnen blijven, op haar kamer. De docenten zouden vanavond terugkomen.
Vanavond.
Ze schreef zich leeg in haar dagboek, probeerde te slapen en kreeg tenslotte honger. De zon en de straatgeluiden nodigden haar uit: toe maar, ze zien heus niets aan je. Jij mag toch ook wel iets leuks doen? Maar de afspraak was binnen blijven en binnen was het veilig.
Zonneschijn. Honger.
Ze waagde zich buiten haar kamer, gaf de sleutel af, ging de zware deur door en liep naar beneden. Heel even maar. Buiten markeerde ze herkenningspunten met haar ogen. Het papiertje zat opgeborgen in haar kontzak. Ze voelde zich zoals iedere andere toerist, vrij, alsof er niets was gebeurd.
Nadat ze had geluncht, liep er een Italiaan achter haar aan. Eerst negeerde ze hem, maar dat hielp niet. Hij mocht niet merken dat ze bang was. Ze was niet echt alleen, want de klas kon elk moment terugkomen, zei ze. Hij bood haar een colaatje aan, omdat ze zo mooi was. Eén colaatje maar: Italiaanse gastvrijheid. Verward liep ze mee een café in. Waar bleef de klas nu? Ze dronk zo snel mogelijk, want de afspraak was één cola, geen twee. Toen de man aan de bar stond af te rekenen, goot ze de laatste bijtende slok in haar keel en rende naar buiten.
Aan de overkant was het hotel, maar hij had haar al gevonden voor ze daar was.
Hij wel.
In oktober ben ik ermee begonnen, met het lezen van de Bijbel in een jaar, niet met een mooi schema, maar immer gerade aus, van kaft tot kaft. Af en toe deel ik wat mij daarin is opgevallen of wat mij persoonlijk heeft geholpen om anders tegen moeilijkheden en uitdagingen aan te kijken. Geen droge theologische verhandelingen en ondoordringbare filosofieën; gewoon zo kun je ’t ook zien.
Dit is de derde editie en ik zal het maar meteen zeggen: deze keer gaat het alleen maar over ellende, over dingen die pijn doen en die je diep vanbinnen zwijgend met je meedraagt. Zwijgend uit schaamte, of omdat jouw pijn door andere mensen niet begrepen wordt, of allebei. De Bijbel staat er vol mee.
Ik kom op dit onderwerp, doordat ik zelf recentelijk een aantal pijnlijke dingen uit het verleden heb bovengehaald. Dit is namelijk wat er gebeurt als je samen met God door zijn Woord gaat spitten; Je komt allerlei pareltjes en smullerijen tegen, maar Hij kan het ook niet laten om samen met jou de weggestopte ellende op te ruimen.
Samen opruimen; dat klinkt misschien gemoedelijk, maar dat is het helemaal niet. Voor mij niet in ieder geval. Als mijn hoofd niet te vol zit en er niet teveel prikkels op me afkomen, vind ik het fijn om met andere mensen te huilen en om ze te troosten, maar mijn eigen pijn onder ogen moeten zien, vooral die diep weggestopte pijn van lang geleden…ik weet niet goed hoe ik moet omschrijven hoe dat voelt.
Gelukkig zijn er in de Bijbel ook remedies verkrijgbaar die helpen tegen die pijn. Ik heb inmiddels de eerste zestig psalmen gelezen en ze spreken me meer aan dan ooit. Zalf op de zere ziel, bereid met passie door iemand die wist waar hij het over had.
De Bijbel is mijn lievelingsverzameling boeken. Van sommige dingen in de Bijbel moet ik alleen, heel eerlijk gezegd, wel even goed slikken. Het gaat over heftige wraak, doodsverlangen en zelfs boosheid op God. Ook de psalmen puilen uit van de nogal klinisch omschreven uitingen van angst, boosheid en verdriet, die ik niet altijd kan rijmen met het beeld van een liefdevolle God. Dat bedoel ik met ‘rauw’.
Maar…zo is het ook in het echte leven soms ook. Of niet soms? In hun nood denken en zeggen mensen van alles, zeker in hun eigen binnenkamers. Als ik dat zo teruglees in de Bijbel, al die rauwe pijn en al die ongefilterde woede, dan denk ik: o gelukkig! Het mag dus gewoon! Het is oké dat ik me nu zo voel en ik mag dat ook precies zo tegen God zeggen. Eerlijk, rauw en prachtig.
Er was iemand in de Bijbel zeer bekend met het fenomeen diepe ellende. Dat was Job. Job kreeg op een dag alleen maar ellende over zich heen. Alles waar hij waarde aan hechtte ging kapot en al zijn kinderen waren op slag dood. Daarna werd hij zelf ook nog eens doodziek en gaf zijn vrouw de moed op.
Hij had slechts nog een handjevol vrienden om zich heen, die hem kwam opzoeken. Ze zwegen eerst in ontzetting, maar daarna begonnen ze te suggereren dat het wellicht toch aan hemzelf lag. Hoe kom je anders in zulke diepe uitzichtloze ellende te zitten? Ze konden zijn oeverloze geklaag tenslotte niet meer aanhoren en vonden dat hij zijn lot nederig moest aanvaarden uit de hand van God.
Niet klagen, maar dragen en bidden om kracht.
Job merkte dat hij niet op begrip hoefde te rekenen en koos er uiteindelijk voor om dan maar te zwijgen. En misschien was dat nog wel de ergste klap: dat ene moment waarop hij de pijn opsloot in zijn hart en niets meer zei.
Het klinkt allemaal wel heel depri en niet aanlokkelijk om te lezen. Toch is Job een geweldig boek waar ik veel aan heb gehad.
Het boek is grotendeels opgebouwd uit dialogen van feilbare mensen die vanuit hun eigen emotie en overtuiging spreken. Er staan daardoor waarheden en halve waarheden in. Juist daarom is dit boek zo levensecht. Je moet alles wat er wordt gezegd meerdere keren overdenken om er iets uit te halen waar je verder op kunt mijmeren. Het is net het echte leven.
De Waarheid ligt in het echte leven ook niet voor het oprapen. Je moet ernaar zoeken en als je Hem vindt, blijkt dat Hij al die tijd al aan je deur stond te kloppen. Dit is een cryptische vorm van tale Kanaäns en ik zou niet theologisch gaan doen. Ik zal het daarom nog een keer rechtuit zeggen: Als jij snakt naar geborgenheid en troost dan is God maar één gebed bij je vandaan.
Práát gewoon tegen Hem, want Hij luistert wel. Altijd.
Ik wil graag drie citaten noemen waar ik veel aan heb gehad. Dat was een moeilijke selectie, want er zijn er natuurlijk veel meer.
Dit is wat Job zei toen hij alles waar hij zich ooit voor had ingezet was kwijtgeraakt. Terwijl hij deze heldhaftige woorden uitsprak, zat hij evengoed op de grond in het stof om diep te treuren. Er zit daarom zoveel kracht en geloof in deze woorden dat ik mezelf toewens dat ik ze onder alle omstandigheden na zal kunnen zeggen, keihard tegen mijn eigen verstand in. Woorden hebben namelijk kracht, zeker als je ze hardop uitspreekt en je ze hoort met je eigen stem. Moet je maar eens proberen. Het helpt echt om positieve dingen te benoemen, hoe klein en hoe verborgen ook. En er is altijd iets te vinden om te benoemen. Er is altijd hoop.
Vertrouwen op God wordt niet beschaamd. Nooit. Het zal je dubbel worden uitbetaald.
Dit zei Job tegen zijn vrouw toen hij doodziek was en zij hem aanraadde om zijn geloof in God dan ook maar los te laten. Begrijpelijk. Ik hoor dit heel vaak om me heen: als God daadwerkelijk bestaat en als het Hem iets kan schelen, waarom laat hij dit dan allemaal gebeuren? Wat Job hierop zegt is het volmaakte antwoord. Je zult eens zien wat God kan doen met jouw pijn als je die aanvaardt. Hij zal de pijn samen met jou dragen en Hij zal het gebruiken om je op te bouwen, niet om je af te breken. Vertrouw op zijn goedheid, want je staat er niet alleen voor, zelfs al lijkt dat wel zo. Je zult er sterker uit komen.
Dit is bij mij meteen raak. Als ik me eenzaam voel, durf ik dat niet eens tegen iemand te zeggen, omdat ik me ervoor schaam en omdat ik het niet altijd goed kan uitleggen. Maar wie jij bent hangt niet af van wat de mensen van je vinden. Of je getroost mag worden hangt niet af van hoeveel vrienden je hebt en of iemand je begrijpt. In tranen mag je opzien naar God. Hij luistert altijd.
Wij geloven in een God die je niet letterlijk kunt zien en horen. En wij geloven dat straks in de hemel alles pas echt goed zal zijn. Dat vind ik wel eens moeilijk. Soms is het makkelijker gezegd dan gedaan om je getroost te voelen door iemand die je niet ziet en waarin het overgrote deel van de mensen om je heen niet gelooft. En de hemel lijkt zo ver weg…Toch is het niet waar dat we ons hele leven op aarde moeten afzien als het niet gaat zoals we hadden gehoopt. Want zoals het nu op aarde is, zo zal het niet voor altijd blijven.
In het lot van Job kwam nog tijdens zijn leven op aarde verandering. Hij kreeg het dubbele van wat hij eerder bezat en er kwamen alsnog een heleboel mensen om hem te troosten voor wat hij had verloren. Hij kreeg weer kinderen en maakte daarna zelfs zijn achterachterachterkleinkinderen nog mee.
Aan het begin van het verhaal ging hij nog elke dag op zijn knieën om vergeving af te smeken voor zijn kinderen voor het geval ze iets verkeerd mochten hebben gedaan. Aan het einde van het verhaal staat dat er niet meer. Job had de donkere kant van het leven leren kennen en hij was niet langer bezorgd, maar genoot voortaan van zijn zegeningen.
Want hij had geleerd dat God in alle omstandigheden nabij is.
Moge de Heer ook een keer brengen in jouw lot en je troosten. Hij is maar één gebed bij je vandaan, ook als dat voor jou op dit moment niet zo voelt.
