Geplaatst op

Waar ben jij bang voor?

eng plaatje van silhouetten van vleermuizen

Rara

‘Het voelt als een ei. Maar dat is het niet. Het is te groot voor een ei.’

Mijn zoon staat voorover geleund over een kartonnen doos waar ik een T-shirt van mijn man overheen heb getrokken. Ter hoogte van de mouwen heb ik gaten in het karton gesneden. Mijn zoon heeft zijn handen in de doos en hij voelt.

‘Ik kan eraan draaien. Wacht even…’

Ineens komt er geluid uit de doos. Tiktoktiktoktiktok…Trrrriiiiinnnng! De ogen van mijn zoon worden groot en zijn mond valt open. Hij lijkt heel even op adem te moeten komen. Dan komt er een lach: ‘Oh! Ik weet het al!’ Hij stapt opzij en schiet spontaan in zijn ’tic’. Dat doet hij wel vaker als hij iets heel erg leuk vindt.

Ook ik en de andere kinderen moeten erom lachen. Van schrik om het plotselinge alarm van de kookwekker, maar ook omdat het best eng is om iets te voelen waarvan je van te voren geen voorstelling hebt. We spelen verder en uiteindelijk komen zelfs de buurkinderen op het gelach en gegil van mijn kinderen af. Ze willen ook meedoen en dat mag natuurlijk.

Vandaag voel ik me een heel hippe moeder, ook al heb ik dit spel dan afgekeken van iemand op facebook.

Autisme en voorspelbaarheid

Voor autistische kinderen is voorspelbaarheid belangrijk om zich veilig te voelen en goed te kunnen functioneren. Dat merk ik aan ze doordat ze graag alles tot in detail van te voren willen weten. Tegelijkertijd zijn ook zij in de eerste plaats kinderen die gewoon willen spelen. Dat wringt soms, omdat spelletjes en spelen juist vol zitten met verrassingen.

Zelf haat ik spelletjes. Om spelletjes toch aan te kunnen, heb ik het verrassingselement in mijn hoofd gereduceerd tot een relevantie van nihil. Ik probeer daarbij te focussen op het samenzijn en op gezelligheid en desnoods op de educatieve waarde van het spel voor de kinderen. Maar als het zo erg wordt dat een dobbelsteen nagenoeg volledig bepaalt wat er gebeurt en wat ik wel en niet mag, dan haak ik binnen een kwartier af.

Nee, deze moeder gaat liever lekker met de kinderen naar buiten, ergens heen. Maar als dat niet kan, moet ik toch iets verzinnen. Want mijn kinderen vinden het moeilijk om zelf iets te bedenken om zich mee te vermaken en verdwijnen dan al gauw achter hun tabletschermpjes.

Soms lukt het dan om ze te motiveren voor iets waar geen dobbelsteen aan te pas komt, zoals vandaag.

Spookhuis

Zo’n spel waarbij je blind moet voelen, is voor mijn kinderen in heftigheid ongeveer wat een spookhuis is voor de meeste andere kinderen. De voorspelbaarheid is weg en wat ze via hun zintuigen waarnemen komt ongefilterd en keihard binnen, en vaak ook nog in losse stukjes. Ze ervaren alles daardoor op zo’n manier dat het net even wat meer tijd kost om zich te realiseren wat ze nu precies hebben waargenomen. Superspannend! En een beetje griezelig.

Bijna niemand gelooft in spoken en mijn kinderen geloven ook heus niet dat ik in een spel zomaar iets engs of gevaarlijks aan ze zou geven. Maar spookhuizen zijn ook spannend als je niet in spoken gelooft. Dat is, omdat je buiten niet zien hoe eng het binnen is. En dat is ook, omdat het binnen donker en geheimzinnig is en je nooit weet wat er elk moment tevoorschijn kan komen. Je weet dat er iets komt en dat het niet echt is en toch schrik je je rot.

Het coronaspook

Grote mensen met autisme hebben ook een minimale mate van voorspelbaarheid nodig. Helaas is dat er op dit moment niet. De coronacrisis is daarom op dit moment mijn spookhuis.

Ik vind de schoolvakanties eigenlijk al te zwaar. Ik hou van mijn kinderen en we doen ook veel leuke dingen samen, maar na elke schoolvakantie heb ik (veel) tijd nodig om bij te komen. En nu dan dit: De langste, vreemdste en meest onzekere schoolvakantie ooit. Niemand weet precies hoe het nu verder gaat en wanneer het voorbij is en hoe het dan zal zijn.

Gelukkig mochten de kinderen de afgelopen drie weken in de ochtend gebruik maken van de noodopvang van school. Dat was lief en fijn, voor hen en ook voor mij. En samen met de gezinscoach oefende ik om niet te streng voor mezelf te zijn in de lange middagen. Zo zie je maar dat er de afgelopen tijd toch voor ons gezin gezorgd werd en dat er uiteindelijk niet meer van me is gevraagd dan ik aankon.

De scholen gaan weer (deels) open

Dat is een lichtpuntje aan het einde van de tunnel.

Maar het is ook eng, want nu moet het straks na de meivakantie opnieuw weer helemaal anders. En alweer zijn er mensen die tegenstrijdige dingen zeggen. De dames en heren die ervoor gestudeerd hebben zeggen dat kinderen nauwelijks gevaar lopen om corona te krijgen of over te dragen. Maar er zijn ook mensen die hun kinderen toch liever thuishouden na de vakantie. En er zijn bedrijven die dicht zijn, terwijl het volgens de richtlijnen niet hoeft. De ic’s lopen leeg, maar de minister zegt dat de situatie nog steeds zorgwekkend is en dat het virus zomaar weer kan gaan pieken.

Opnieuw ontbreekt alle voorspelbaarheid. Ik weet en heb gezien dat ik erop mag vertrouwen dat het goed komt. Toch ben ik bang en soms ook verdrietig.

Waar ben jij bang voor?

Waar is het spook waar jij hard voor weg zou willen rennen? Wat maakt jou bang in deze verwarrende onzekere tijd?

Als ik bang of verdrietig ben. Dan pak in mijn dwarsfluit en ga ik iets moois spelen. Muziek maken of zingen helpt. Muziek luisteren ook. Er is bijvoorbeeld een lied van de christelijk band Sela dat ik wel eens luister. Soms zing ik het zelf achter de piano:

‘In het donkerst van de nacht

Leert U mijn ziel te zingen.

U geeft wonderlijke kracht

En vrede diep van binnen

Zelfs in mijn verdriet

Vindt mijn lied een weg naar U

Juist in mijn verdriet

Vindt mijn lied een weg naar U’

Geplaatst op

Orde in de chaos

Blaadjes met een frostrandje leveren een mooi patroon op.

Sommige mensen…

…geloven dat autisme er is gekomen, tegelijk of niet lang na de dorens en de distels en het zweet des aanschijns.  Je weet wel, die hap uit de verboden vrucht, de zondeval. We leven sindsdien in een gebroken wereld waarin de oorspronkelijke orde is verstoord. De schepping zucht en weeklaagt in barensnood, wachtend op haar verlossing.

Misschien is autisme dan wel één van de buikkrampen van al die ellende, want hoe positief je het ook wilt omschrijven en hoeveel mensen ook zeggen dat iedereen er wel trekken van heeft: echt autisme kan toch behoorlijk in de weg zitten. Het heet per slot van rekening niet voor niets een stoornis. In een volmaakte wereld zou er dan ook geen autisme bestaan.

Zeggen ze. Schrijft men. Sommige mensen.

En van mij mogen die mensen dat nog geloven ook.

Het doet er voor mij namelijk niet (meer) toe of het waar is of niet. Want er staat ook iets in de Bijbel waarvan ik het veel belangrijker vind dat het wèl waar is:

‘Alles is uit Hem ontstaan, alles is door Hem geschapen, alles heeft in Hem zijn doel.’ – Rom. 11:36 NBV

Alles, dus ook autisme.

Alles heeft een reden.

Ook ADHD of ADD, HSP, alles wat op -ie eindigt en zelfs NT-ers (=neurotypische/ niet-autistische mensen). Alles heeft een reden en kan bij God ingezet worden voor een geweldig doel waar jijzelf en anderen beter van worden.

Of het er nu altijd al is geweest of niet en of het nu meer nadelen dan voordelen heeft of andersom, het is er met een reden, anders zou God het niet toelaten. Niets ontsnapt immers aan zijn aandacht en niets gebeurt zonder dat Hij er weet van heeft:

‘Toen ik in het verborgene gemaakt werd, kunstig geweven in de schoot van de aarde, was mijn wezen voor u geen geheim. Uw ogen zagen mijn vormeloos begin, alles werd in uw boekrol opgetekend, aan de dagen van mijn bestaan ontbrak er niet één.’-Psalm 139:15-16 NBV

God kan overal iets mee

Ook al geeft een afwijkend profiel soms aanleiding tot allerlei narigheid, onbegrip, diskwalificaties, eenzaamheid en andere zware en donkere gevoelens, dat doet er niets aan af, dat God erbij is en dat Hij er iets mee kan. Hij kan er zelfs iets mee als jij je autisme, of wat het ook is, al jaren in het geheim met je mee meedraagt. Alles wat leuk en minder leuk is, al je missers en alles waarvan jij denkt dat niemand er ook maar iets aan heeft, weet Hij te gebruiken ten goede, voor iedereen die Hem lief heeft. (zie Rom. 8:28).

Narigheid en moeite is dus nooit een verspilling als je in God gelooft. Als je het aan God over durft te laten kan hij alles omvormen tot een instrument om bijvoorbeeld anderen mee te hulp te schieten die het moeilijk hebben, misschien wel met hetzelfde als jij.

Autisme werkt mee ten goede, dat wil zeggen; tot de verheerlijking van God in mensen die Hem liefhebben.

… Hem liefhebben?

Dat is super abstract. Net als ‘God’ zelf trouwens. Hij is geen mens die je in het gezicht kunt kijken en die je bij de hand kunt pakken, niet letterlijk in elk geval. Hoe zit dan dan, want autistische mensen zijn toch vaak meer rationeel en concreet ingesteld? ( zie ook mijn eerdere blog: Kunnen autisten geloven in God?).

Dat klopt.

Het klopt ook dat autisten bekend staan om hun puurheid, eerlijkheid, hun trouw en hun doorzettingsvermogen. En dat komt allemaal van pas bij het goddelijke liefhebben, want Jezus zegt: ‘Wie mij liefheeft doet wat ik zeg. Wie mij wil volgen, neemt zijn kruis op en volhardt achter mij.’

Dus.

Maar dan toch nog even de kwestie waar ik mee begon:

Hoort autisme nu wel of niet bij Gods oorspronkelijke ontwerp van de mens? Was autisme er nu  wel of niet al vóór de zondeval? Hoort het erbij of is het later ontstaan?

Ik weet het niet. Ik ben geen theoloog. Maar ik ben wel bijzonder geïntrigeerd door het boek Genesis, vooral de eerste drie hoofdstukken. Er liggen zoveel geheimen in verborgen, zoveel symboliek, zo’n diepe wijsheid.

En ik herken er wel wat dingetjes in:

‘In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde was nog woest en doods en duisternis lag over de oervloed…’

Dus het was donker, onduidelijk en volkomen zinloos om er te leven.

‘…maar Gods Geest zweefde over de wateren…’ 

En dat veranderde de zaak volledig want wat wilde en deed Gods Geest? Orde scheppen. Dingen van elkaar onderscheiden. Duidelijkheid creëren. Grenzen aangeven.

Daar word ik echt ontzettend blij van. Dat past precies bij mij!

Onderscheid tussen licht en donker, tussen boven en onder, tussen nat en droog, elke soort plant of boom zijn eigen zaden en vruchten, zijn eigen typische bladervorm, elke dier zijn eigen plekje, alles zijn eigen patroon. Alles klopte, alles was uniek en niets was overbodig. ‘En God zag dat het goed was.’

Ja! Ik zie het ook!

Waarom is orde scheppen zo fijn?

Autistische mensen houden van orde en duidelijkheid, omdat het ze houvast geeft. Andere mensen schieten in de stress van grote veranderingen of van veel veranderingen tegelijkertijd, maar bij iemand met autisme kan dat al gebeuren als er maar een detail aan de situatie verandert, omdat het ze veel aandacht en tijd kost om het totaalplaatje dan weer kloppend te krijgen. Soms lukt dat niet, bijvoorbeeld doordat er te veel prikkels zijn of door tijdsdruk en dan kan iemand in paniek raken omdat hij het overzicht kwijt is en niet meer weet wat hij moet doen en misschien zelfs niet meer in staat is om ‘help’ te zeggen. (Zie over autisme en verandering ook mijn eerdere blog: Autisme en verandering, nou en?)

Ook al is de drijfveer dan misschien wat anders: autistische mensen hebben van hun Schepper de eigenschap geërfd om orde te willen, tot in detail, en om geen onduidelijkheid of tweeslachtigheid te kunnen verdragen. Alles moet een reden en een doel hebben. Het moet kloppen.

En dan de schepping van de mens

‘En toen schiep God een woelige menigte van lawaaigenietende mensen met kriebelige kunststof kleding waarvoor ze elkaar op Black Friday hadden staan verdringen in te fel verlichte winkels die roken naar dingen die niet echt zijn.’

Grapje.

Hij schiep er eerst maar twee: een man en een vrouw die precies bij elkaar pasten, middenin de frisse open natuur. Ze waren allebei gevormd door Gods Geest, je weet wel: die Geest die orde brengt in de chaos.

Juist.

En toen zei God ‘Het is zeer goed.‘

Of autisme er met de zondeval is gekomen?

Geen idee! Wat denk jij?

Meer lezen? Schrijf je dan in op deze website en ontvang automatisch een berichtje als ik iets nieuws heb gepost ( 1x per week).

Er is ook een Facebookpagina van Zo kun je ’t ook zien, die je kunt liken en volgen.

Ik vind het leuk als je een reactie achterlaat en natuurlijk mag je mijn blogs delen met andere geïnteresseerden. Heb je een vraag of opmerking? Neem dan gerust contact met me op via het contactformulier.