Geplaatst op

Ik zie ik zie wat jij niet ziet

Wat leuk! Ik ben gekozen tot winnares van de bloghop van maart/april, georganiseerd door Krullies Schrijfsels. Dat betekent dat ik nu het thema voor de nieuwe ronde mag kiezen!

Ik heb er niet lang over hoeven nadenken: het thema van de bloghop van mei/juni 2021 is geworden:

“Ik zie ik zie wat jij niet ziet“

Anders waarnemen

Ik schrijf vaak over autisme. Autisme is, kort uitgelegd, een andere manier van informatie verwerken in de hersenen. Mensen met autisme voelen, denken en reageren daardoor anders dan de meeste mensen. Niet minder of beter, maar anders. Soms is dat lastig en eenzaam en soms is het juist iets heel moois. En soms een beetje allebei.

Door mijn autisme kijk ik dus anders naar de wereld. Juist de details die de meeste mensen ontgaan trekken vaak mijn aandacht, vooral in de natuur. Dus ben ik vaak te vinden in steile bermen langs moddersloten en rondzwervend door bos en veld, op zoek naar een of ander bijzonder vlindertje of plantje of gewoon omdat ik in het voorbijgaan ergens een fascinerende kleurencombinatie zag. Vaak loop ik steeds langs dezelfde routes en zie ik toch weer nieuwe dingen, die ik vastleg op de camera van mijn telefoon. Ik doe dat vaak gewoon omdat ik daar zin in heb, maar soms ook omdat ik me verdrietig, gespannen of alleen voel. Het geeft me dan rust en moed om te zoeken naar die kleine dingen. Vooral plantjes die bloeien tussen tegels vind ik bijzonder, want zo voel ik me soms ook.

Op zoek naar geheime boodschappen in gewone dingen

Ik zoek naar die details die anderen ontgaan, omdat ik er Gods hand in zie. Ik voel dat Hij me er iets mee wil zeggen. Of dat Hij gewoon wil laten voelen dat Hij er is. In de natuur zie ik de handtekening van mijn Maker. Ik zie hoe alles tot in detail zijn eigen plek en taak heeft en hoe het met elkaar klopt. Hoe het leven een weg vindt op de meest onmogelijke plekken en dan toch tot bloei komt.

Een keer, toen ik weer eens op mijn knieën in een berm zat te turen, kwam er een jongetje met een stepje. Hij legde zijn stepje op de grond en kwam naast me zitten. Daarna rende hij enthousiast met zwaaiende armpjes op zijn ouders af om te vertellen dat ik een bijzonder blauw vlindertje had gevonden en dat hij hem ook had gezien. De ouders liepen gewoon door en ik zag de verbazing daarover in het gezicht van het kind. Het gevoel dat ik al zo vaak heb gehad en dat nooit went.

Als een kind

Mijn hersenen zijn zo geprogrammeerd dat ik op veel situaties min of meer reageer als een kind dat iets voor het eerst ziet of meemaakt, zelfs al ben ik al ettelijke malen in een soortgelijke situatie geweest. Het voelt voor mij vaak helemaal nieuw, zodra er maar één dingetje anders aan is. Tijdens een wandeling of tijdens het luisteren van muziek kan het geweldig zijn om alles zo onbevangen tot je te nemen. Maar soms kan het ook knap lastig zijn, bijvoorbeeld wanneer ik daardoor de weg ineens niet meer kan vinden of als ik helemaal opnieuw moet uitvogelen hoe ik iets ga aanpakken. Het lukt me wel, maar het kost een hoop stress en gepuzzel.

Vroeger noemden andere mensen mij heel vaak kinderlijk of zelfs kinderachtig. Ik schaamde me er daar voor en probeerde het te verbergen, want ik geloofde zelf ook dat ik kinderachtig was. Nu denk ik dat niet meer. Nu zou ik het eerder verwondering of een onbevangen blik noemen. Of een zeer hoge gevoeligheid voor details, gecombineerd met een sterk associatievermogen.

Niet minder maar anders

Hoe mensen met autisme waarnemen is niet beter of slechter dan hoe andere mensen dat doen. Het is gewoon anders. De een heeft meer van het één en de ander meer van het ander en daarin vullen mensen elkaar aan. Zo is het ontworpen en zo is het bedoeld, net als in de natuur. De ene bloem bloeit anders dan de andere en sommige planten groeien alleen maar op plekken waar andere planten niet zouden gedijen.

Wie niet word als een kind…

‘Wie zichzelf vernedert en wordt als een kind, die is de grootste in het koninkrijk van de hemel.’ Mat. 18:4

Mijn hersenen mogen dan anders zijn dan die van de meeste mensen, maar ik weet zeker dat ik lang niet de enige ben met een andere blik. Ik geloof dat iedereen op zijn minst een beetje een kind in zich heeft, dat min of meer de vrijheid krijgt om zich te uiten. Daarom wil ik het kind in jou uitdagen en je vragen om met een open blik te kijken, te voelen, te luisteren, juist naar de ‘gewone’ dingen, alsof ze je voor het eerst opvallen. Kijk en geniet!

Ik zie ik zie wat jij niet ziet

Schrijf vervolgens een stukje over wat jij hebt gezien, geroken, geproefd, gelezen, gemerkt of wat je op andere wijze is opgevallen. Het hoeft niet groots te zijn, want juist een alledaags detail kan heel bijzonder zijn. Wat je schrijft mag gerust heel kort zijn; één zin of één alinea als ondertitel bij een foto is al goed. Het mag ook langer zijn; een gedicht, een kort verhaal of een artikel. Fictie vind ik ook prima.

 Het gaat me om de volgende elementen:

  1. Het is iets wat jou persoonlijk is opgevallen.
  2. Je legt een verband met een wijsheid, een levensles, een herinnering, een beeld of alleen een gevoel dat je erbij hebt.
  3. Bij het kiezen van de winnende bijdrage oordeel ik niet op schrijfvaardigheid, maar op originaliteit en zeggingskracht.

Ik ben als een kind zo benieuwd!

Je kunt de link van je bijdrage posten als reactie onder dit blog. Mailen via het contactformulier mag eventueel ook. De winnaar wordt bekend gemaakt in de eerste week van juli en mag de bloghop van juli/augustus 2021 organiseren.

Geplaatst op

Muziek en autisme

In coronatijd hebben mijn pianiste en ik samen een aantal verrassingsconcerten gegeven bij kwetsbare ( lees: oudere) mensen in de achtertuin. Dat ging ongeveer zo: bloempotten opzij, digitale piano op de tuintafel, verlengsnoer eraan, wasknijpers paraat tegen het wegwaaien van de bladmuziek…en spelen maar! De vogeltjes zongen spontaan met ons mee, de mensen keken onuitsprekelijk gelukkig en de (klein)kinderen dansten op het terras.

En wij dachten: zo is muziek nou bedoeld!

Muziek als springplank

Maar muziek is meer dan alleen maar mooi en leuk. De laatste jaren ontdekken wetenschappers steeds meer over de invloed van muziek op ons brein. Wist je dat muziek een enorme – en lang onderschatte – impact heeft op de algehele ontwikkeling van kinderen en volwassenen?

Muziek is eigenlijk een soort springplank voor onze ontwikkeling!

Kijk maar eens naar dit filmpje, waarop in vijf minuten beeldend wordt uitgelegd wat muziek doet in ons hoofd:

De laatste jaren gaan er daarom stemmen op om muziekonderwijs meer toegankelijk te maken en om het aan te bieden als vast onderdeel van het lesprogramma op basisscholen. Ook in verzorgingstehuizen en voor mensen met een beperking wordt steeds meer gebruik gemaakt van muziek.

Muziek en autisme

Muziek luisteren en vooral muziek maken heeft volgens onderzoekers dus grote voordelen voor je brein, vooral als je hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. Het traint o.a. de auditieve, creatieve, motorische, taalvaardige, wiskundige en sociale vaardigheden van een kind, maar ook van volwassenen.

Dat maakt muziek tot een ware powertool voor de ontwikkeling van mensen met autisme. Voor kinderen en jongeren met autisme bestaat er zelfs een speciale stichting die muziektherapie gebruikt als middel om beter met autisme te leren omgaan; Stichting Papageno. Via deze link kun je er meer over lezen.

Er zijn nog meer voordelen aan de combi muziek en autisme:

  • De muziekles kan een ideale en veilige plek zijn om mensen met autisme te coachen. Mijn eigen muzikale ontwikkeling was één groot coachingsproject, ook al wist ik toen nog niet eens dat ik autisme had!
  • Muziek maken is leuk en boeiend. Daarbij is het een enorme opsteker voor het zelfvertrouwen als je met een paar toontjes al iets moois kunt spelen. Zeker als je merkt dat je op den duur steeds een beetje meer kunt.
  • Muziekles en leren samenspelen heeft in de moeilijkste periodes van mijn leven bijna alles betekend voor mijn eigenwaarde en zelfvertrouwen. Als kind en jongvolwassene heeft het me geholpen om anders tegen problemen aan te kijken en om creatief te zoeken naar manieren om dingen tóch voor elkaar te krijgen.
  • Tijdens de muziekles kun je leren voelen hoe je lichaam en je hoofd zich ontspannen. Deze dingen hoor je namelijk direct terug in hoe je speelt en vooral in de klank die je maakt. Als je gestrest bent of je spant je spieren teveel aan, kun je de muziek niet relaxed laten klinken, zelfs een slaapliedje niet. De ziel is er dan uit, je aandacht is er niet bij.
  • In muzikaal gezelschap voel ik me niet langer anders. Dat komt denk ik doordat in kunst, en dus ook in muziek, eigenheid juist een grote pré is.
  • Muziekles en samenspel zijn een veilige manier om sociale vaardigheden te oefenen, juist omdat de focus daar niet op ligt.
  • Last but not least, kan muziek een perfecte en laagdrempelige uitlaatklep zijn voor mensen met autisme, juist omdat je er geen woorden voor nodig hebt. Je kunt ermee zeggen en voelen wat je met woorden niet kunt vatten.

Muziek is voor iedereen

Sommige mensen denken dat muziek maken iets verhevens is, iets wat is voorbehouden aan een groepje getalenteerde en begaafde mensen. Maar ik geloof daar niet in.

Muziek is een universele taal die alle mensen verstaan. Je komt muziek daarom over de hele wereld tegen, overal waar mensen zijn. Zelfs dove mensen zijn muzikaal. Dat merkte ik toen ik een keer een gebarentolk muziek zag uitbeelden met de bezieling, het ritmegevoel en de intensiteit die bij muziek hoort, ook al is het dan zonder geluid. Er bestaan natuurlijk wel verschillen in aanleg, in gevoeligheid voor muziek en ook in muzikale smaak, maar echt amuzikale mensen zijn zeer zeer zeer zeldzaam. Dat zijn mensen die echt helemaal nooit geraakt worden door muziek, op geen enkele manier. Ik ben nog nooit zo iemand tegengekomen.

Muziek is dus voor iedereen, maar wat ik echt heel bijzonder vind aan muziek, is dat het ook voor mensen is die je op een andere manier niet of nauwelijks kunt bereiken. Mensen met vergevorderde dementie, kunnen bijvoorbeeld vaak nog wel bereikt worden met muziek.

Singing in the brain

Muziek helpt mensen met autisme dingen voor elkaar te krijgen waarvan je normaal gesproken zou verwachten dat het heel moeilijk voor ze is. Er zijn kinderen met autisme die niet goed kunnen spreken, maar die zich wel kunnen uitdrukken met muziek. Sommige mensen met autisme die het heel erg lastig vinden om meer complexe emoties te herkennen, kunnen wel helemaal opgaan in de emotie van de muziek en hun eigen gevoel erin leggen. Er zijn mensen met autisme die vrij monotoon praten en weinig voelen bij de stembuigingen van een ander, maar die dat wel kunnen bij een melodie. En zo kan ik wel een tijdje doorgaan. Erik Scherder besteedt hier speciaal aandacht aan in zijn boek ‘Singing in the brain.’  

Het lijkt wel alsof muziek sommige ‘beperkingen’ van autisme min of meer opheft.

Wat is muziek dan eigenlijk voor iets?

Muziek is gewoon geluid. Meer specifiek is het ritme en toon. Nog meer specifiek is het geluid, bestaande uit ritme en toon, dat op een bepaalde manier geordend is waardoor wij het oppikken als muziek. We hebben in de westerse muziek, kort door de bocht, steeds de keuze uit een reeks van zeven verschillende tonen. De onderlinge afstand tussen die tonen veroorzaakt spanning, die in het verloop van de muziek wel of niet wordt opgelost. Die oplossing veroorzaakt het genot dat ons brein eraan beleeft. Veel meer dan dat is muziek eigenlijk niet! Daarom zeg ik wel eens: als je drie tonen kunt spelen, kun je al behoorlijk wat muziek maken.

Voor mij is het een groot mysterie dat muziek ons zo diep kan raken met zoiets simpels. Dat moet wel zijn bedacht door onze Schepper!

Klankduiken

Een boek dat mij bijzonder inspireert en dat aansluit bij de manier waarop ik zelf les heb gehad is het boek ‘Klankduiken’ van Robijn Tilanus. De ondertitel luidt: moeiteloos musiceren voor iedereen in dertig seconden per dag’ (Maar meer mag gelukkig ook van Robijn). De titel alleen al onderstreept voor mij waar muziek over gaat. Muziek mag gecompliceerd zijn, maar dat hoeft niet. Het gaat om het oproepen van spanning en ontspanning, om bezieling, al is het maar in één toon.

Muziek is iets intermenselijks, want het verbindt mensen zonder dat er woorden voor nodig zijn. En muziek is tegelijkertijd bovenmenselijk omdat het boven mensen uitstijgt en mensen boven zichzelf laat uitstijgen.

Geplaatst op

Vrienden heb je nodig

Waarom dan precies?

‘Vrienden heb je nodig,’ hoor ik vaak. Maar als ik mensen vraag waarom eigenlijk, krijg ik daar nooit een eenduidig antwoord op. Raar toch? Voor iets wat zoveel mensen zo vanzelfsprekend lijken te vinden?

Het is niet zo dat ik zelf denk dat ik geen vrienden nodig heb, want het tegendeel is het geval. Ik snap alleen niet waaróm je vrienden nodig hebt. Als je in Jezus gelooft, zeggen ze, dan ben je toch nooit meer alleen? Waar heb je dan nog iemand anders voor nodig? Ik snap wel dat vriendschappen kostbaar zijn en beregezellig, maar nódig…?

verjaardag

Een paar jaar geleden, toen ik bijna jarig was, dacht ik: misschien moet ik iemand vragen om op mijn verjaardag samen ergens wat te gaan drinken. Ik was jarig op een doordeweekse dag en zou die dag grotendeels alleen doorbrengen, want de kinderen waren naar school en mijn man moest werken. Dat voelde eenzaam.

Ik had wel iemand in gedachten, maar ik wist niet zeker of het misschien een beetje vreemd was om haar daarvoor te vragen. Ik besloot het de zondag ervoor eerst even te checken met iemand uit mijn kerkgemeente, een wijze vrouw op leeftijd. Zij leek te schrikken van mijn vraag en vond dat ik het zeker moest doen: ‘Vrienden heb je nodig, hoor!’

Maar zelfs zij had geen antwoord op de vraag waaróm dan.  

Wat is vriendschap eigenlijk?

Op mijn verjaardag zelf kon die vriendin jammer genoeg niet afspreken. Maar een week later hebben we alsnog samen mijn geboortedag feestelijk gevierd met koffie en gebak.

Maar vriendschap gaat natuurlijk niet alleen maar over wie er allemaal op je verjaardag komt. Ik denk dat je vriendschap nodig hebt voor allerlei verschillende aspecten van het leven. Daarom is elke vriendschap anders en kunnen verschillende vriendschappen ook een andere invulling en een andere diepte hebben. Het ultieme waterdichte antwoord op de vraag wat vriendschap is bestaat dus niet. Het heeft iets te maken met samen sterker. En ook iets van ‘het is niet goed dat de mens alleen zij’. Verder blijft het iets heel persoonlijks.

Social media

Soms worden dingen ineens een stuk duidelijker als je de vraag omdraait. Dus niet: waarom heb je vrienden nodig, maar: waarom kun je niet zónder vriendschap? Voor mij een essentiële vraag, want ik voel me best vaak alleen, ondraaglijk alleen soms. Wat mis ik dan precies als ik me zo voel?

Ik weet wel dat social media niet betrouwbaar zijn. Het gros van de mensen etaleert daar vooral de leuke kanten van zijn of haar leven en er wordt nogal het een en ander aangedikt en opgeleukt. Toch kijk ik ernaar, uit pure nieuwsgierigheid naar hoe andere mensen tegen dingen aankijken en wat zij allemaal doen samen met anderen.

Vaak beuren de dingen die ik lees me op. Soms doen ze een beetje pijn en dat is dan ook meteen het gevaar van social media. Je schijnt er zelfs depressief van te kunnen worden, vooral als je steeds maar leest wat anderen zogenaamd wel hebben en jij niet. En inderdaad: als ik op social media berichten voorbij zie komen over vriendschap, dan vind ik dat soms moeilijk. Vooral nu, in coronatijd, als ik lees dat vrienden elkaar missen, dan denk ik wel eens: mist iemand mij eigenlijk?

Vriendschap lijkt wel zoiets te zijn als een klein zaadje dat toevallig in de goede grond moet vallen en dat zelfs dan niet altijd voldoende kans krijgt om tot bloei te komen. En hoe meer je je best ervoor doet, hoe meer het mislukt omdat vriendschap nu eenmaal niet geforceerd kan worden. Net zoals je een plantje niet uit zijn zaadje kunt pellen zonder het stuk te maken. Ik weet niet of dit helemaal zo klopt, maar ik denk het soms.

Maar dit weet ik wel zeker

Jezus had vrienden waar hij jarenlang dag en nacht mee optrok. Als dat niet genoeg is voor het ontstaan van een hechte vriendschap, dan weet ik het niet meer! Jezus en zijn vrienden hielden oprecht van elkaar. Jezus ging zelfs zo ver dat Hij zijn eigen leven wilde geven voor zijn vrienden. Verder dan dat kan een vriendschap niet gaan.  

Maar in zijn moeilijkste momenten zijn ze bijna allemaal weggevlucht. En niemand van hen heeft het voor Hem opgenomen. Een van hen heeft hem zelfs op een smerige manier verraden, voor geld, en een ander heeft gedaan alsof ze helemaal nooit vrienden waren geweest.

En zo blies Jezus zijn laatste adem uit.

En Hij noemde ze nog steeds zijn vrienden

Ik voel me vaak intens verdrietig als ik merk dat ik niet zo vanzelfsprekend vriendschappen heb als andere mensen. Voor andere mensen ben ik soms wat moeilijker te peilen vanwege mijn andere manier van informatie verwerken. Tegelijkertijd vind ik het zelf ook moeilijk om mensen goed in te schatten en te vertrouwen en dat is misschien nog wel het grootste obstakel.

Maar Jezus noemde zijn discipelen die hem hebben teleurgesteld in zijn allermoeilijkste momenten nog steeds zijn vrienden. Dus met Jezus kan ik leren om wel vriendschap te ervaren en er niet bang voor te zijn, want Hij is mij hierin voorgegaan, op een veel afschuwelijker manier dan ik zelf ooit zal meemaken. Ik mag dus een vriendin zijn, zelfs op momenten dat het voelt alsof niemand mijn vriendschap beantwoordt, want Jezus deed dat ook.

Als ik naar het leven van Jezus kijk, dan denk ik:

Misschien heeft de mens het niet in de eerste plaats nodig om vrienden te hebben. Misschien heeft de mens het veel eerder nodig om er op aarde te mogen zijn voor anderen, met de liefde die hij daarvoor van God ontvangt, net zoals Jezus dat deed. Ik lees nergens in de Bijbel dat God ons oproept om vrienden te hebben, maar wel om een vriend te zijn. En dan krijg je wat je verder nodig hebt wel van Hem, want Hij weet er immers van. Ook Job moest bijvoorbeeld eerst voor zijn vrienden bidden, die hem waren afgevallen, voordat hij zelf gezegend werd

Ik weet niet wat jij ervan vindt, maar ik vind dit een bevrijdende gedachte, veel beter, veel duidelijker, veel uitvoerbaarder en veel genuanceerder dan alleen maar: vrienden heb je nodig.

“Behandel anderen zoals je wilt dat ze jou behandelen.”

Lucas 6:31

“Geliefde broeders en zusters, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt uit God voort. Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God.”

1 Johannes 4:7