Stil verdriet
In oktober ben ik ermee begonnen, met het lezen van de Bijbel in een jaar, niet met een mooi schema, maar immer gerade aus, van kaft tot kaft. Af en toe deel ik wat mij daarin is opgevallen of wat mij persoonlijk heeft geholpen om anders tegen moeilijkheden en uitdagingen aan te kijken. Geen droge theologische verhandelingen en ondoordringbare filosofieën; gewoon zo kun je ’t ook zien.
Dit is de derde editie en ik zal het maar meteen zeggen: deze keer gaat het alleen maar over ellende, over dingen die pijn doen en die je diep vanbinnen zwijgend met je meedraagt. Zwijgend uit schaamte, of omdat jouw pijn door andere mensen niet begrepen wordt, of allebei. De Bijbel staat er vol mee.
Zalf op de zere ziel
Ik kom op dit onderwerp, doordat ik zelf recentelijk een aantal pijnlijke dingen uit het verleden heb bovengehaald. Dit is namelijk wat er gebeurt als je samen met God door zijn Woord gaat spitten; Je komt allerlei pareltjes en smullerijen tegen, maar Hij kan het ook niet laten om samen met jou de weggestopte ellende op te ruimen.
Samen opruimen; dat klinkt misschien gemoedelijk, maar dat is het helemaal niet. Voor mij niet in ieder geval. Als mijn hoofd niet te vol zit en er niet teveel prikkels op me afkomen, vind ik het fijn om met andere mensen te huilen en om ze te troosten, maar mijn eigen pijn onder ogen moeten zien, vooral die diep weggestopte pijn van lang geleden…ik weet niet goed hoe ik moet omschrijven hoe dat voelt.
Gelukkig zijn er in de Bijbel ook remedies verkrijgbaar die helpen tegen die pijn. Ik heb inmiddels de eerste zestig psalmen gelezen en ze spreken me meer aan dan ooit. Zalf op de zere ziel, bereid met passie door iemand die wist waar hij het over had.
Eerlijk, rauw en prachtig.
De Bijbel is mijn lievelingsverzameling boeken. Van sommige dingen in de Bijbel moet ik alleen, heel eerlijk gezegd, wel even goed slikken. Het gaat over heftige wraak, doodsverlangen en zelfs boosheid op God. Ook de psalmen puilen uit van de nogal klinisch omschreven uitingen van angst, boosheid en verdriet, die ik niet altijd kan rijmen met het beeld van een liefdevolle God. Dat bedoel ik met ‘rauw’.
Maar…zo is het ook in het echte leven soms ook. Of niet soms? In hun nood denken en zeggen mensen van alles, zeker in hun eigen binnenkamers. Als ik dat zo teruglees in de Bijbel, al die rauwe pijn en al die ongefilterde woede, dan denk ik: o gelukkig! Het mag dus gewoon! Het is oké dat ik me nu zo voel en ik mag dat ook precies zo tegen God zeggen. Eerlijk, rauw en prachtig.
Jobstijding
Er was iemand in de Bijbel zeer bekend met het fenomeen diepe ellende. Dat was Job. Job kreeg op een dag alleen maar ellende over zich heen. Alles waar hij waarde aan hechtte ging kapot en al zijn kinderen waren op slag dood. Daarna werd hij zelf ook nog eens doodziek en gaf zijn vrouw de moed op.
Zwijg er maar over
Hij had slechts nog een handjevol vrienden om zich heen, die hem kwam opzoeken. Ze zwegen eerst in ontzetting, maar daarna begonnen ze te suggereren dat het wellicht toch aan hemzelf lag. Hoe kom je anders in zulke diepe uitzichtloze ellende te zitten? Ze konden zijn oeverloze geklaag tenslotte niet meer aanhoren en vonden dat hij zijn lot nederig moest aanvaarden uit de hand van God.
Niet klagen, maar dragen en bidden om kracht.
Job merkte dat hij niet op begrip hoefde te rekenen en koos er uiteindelijk voor om dan maar te zwijgen. En misschien was dat nog wel de ergste klap: dat ene moment waarop hij de pijn opsloot in zijn hart en niets meer zei.
Feilbare vrienden
Het klinkt allemaal wel heel depri en niet aanlokkelijk om te lezen. Toch is Job een geweldig boek waar ik veel aan heb gehad.
Het boek is grotendeels opgebouwd uit dialogen van feilbare mensen die vanuit hun eigen emotie en overtuiging spreken. Er staan daardoor waarheden en halve waarheden in. Juist daarom is dit boek zo levensecht. Je moet alles wat er wordt gezegd meerdere keren overdenken om er iets uit te halen waar je verder op kunt mijmeren. Het is net het echte leven.
De Waarheid ligt in het echte leven ook niet voor het oprapen. Je moet ernaar zoeken en als je Hem vindt, blijkt dat Hij al die tijd al aan je deur stond te kloppen. Dit is een cryptische vorm van tale Kanaäns en ik zou niet theologisch gaan doen. Ik zal het daarom nog een keer rechtuit zeggen: Als jij snakt naar geborgenheid en troost dan is God maar één gebed bij je vandaan.
Práát gewoon tegen Hem, want Hij luistert wel. Altijd.
Drie citaten
Ik wil graag drie citaten noemen waar ik veel aan heb gehad. Dat was een moeilijke selectie, want er zijn er natuurlijk veel meer.
De Heer heeft gegeven, de Heer heeft genomen, de naam van de Heer zij geprezen. Job 1:21
Dit is wat Job zei toen hij alles waar hij zich ooit voor had ingezet was kwijtgeraakt. Terwijl hij deze heldhaftige woorden uitsprak, zat hij evengoed op de grond in het stof om diep te treuren. Er zit daarom zoveel kracht en geloof in deze woorden dat ik mezelf toewens dat ik ze onder alle omstandigheden na zal kunnen zeggen, keihard tegen mijn eigen verstand in. Woorden hebben namelijk kracht, zeker als je ze hardop uitspreekt en je ze hoort met je eigen stem. Moet je maar eens proberen. Het helpt echt om positieve dingen te benoemen, hoe klein en hoe verborgen ook. En er is altijd iets te vinden om te benoemen. Er is altijd hoop.
Vertrouwen op God wordt niet beschaamd. Nooit. Het zal je dubbel worden uitbetaald.
Al het goede aanvaarden we van God, zouden we het kwade dan niet aanvaarden? Job 2:10
Dit zei Job tegen zijn vrouw toen hij doodziek was en zij hem aanraadde om zijn geloof in God dan ook maar los te laten. Begrijpelijk. Ik hoor dit heel vaak om me heen: als God daadwerkelijk bestaat en als het Hem iets kan schelen, waarom laat hij dit dan allemaal gebeuren? Wat Job hierop zegt is het volmaakte antwoord. Je zult eens zien wat God kan doen met jouw pijn als je die aanvaardt. Hij zal de pijn samen met jou dragen en Hij zal het gebruiken om je op te bouwen, niet om je af te breken. Vertrouw op zijn goedheid, want je staat er niet alleen voor, zelfs al lijkt dat wel zo. Je zult er sterker uit komen.
Zijn mijn vrienden soms mijn voorspraak? Nee, in tranen zien mijn ogen op naar God. Job 16:20
Dit is bij mij meteen raak. Als ik me eenzaam voel, durf ik dat niet eens tegen iemand te zeggen, omdat ik me ervoor schaam en omdat ik het niet altijd goed kan uitleggen. Maar wie jij bent hangt niet af van wat de mensen van je vinden. Of je getroost mag worden hangt niet af van hoeveel vrienden je hebt en of iemand je begrijpt. In tranen mag je opzien naar God. Hij luistert altijd.
Onze Redder leeft
Ik weet: mijn Redder leeft, en Hij zal ten slotte hier op aarde ingrijpen. Job 19:25
Wij geloven in een God die je niet letterlijk kunt zien en horen. En wij geloven dat straks in de hemel alles pas echt goed zal zijn. Dat vind ik wel eens moeilijk. Soms is het makkelijker gezegd dan gedaan om je getroost te voelen door iemand die je niet ziet en waarin het overgrote deel van de mensen om je heen niet gelooft. En de hemel lijkt zo ver weg…Toch is het niet waar dat we ons hele leven op aarde moeten afzien als het niet gaat zoals we hadden gehoopt. Want zoals het nu op aarde is, zo zal het niet voor altijd blijven.
In het lot van Job kwam nog tijdens zijn leven op aarde verandering. Hij kreeg het dubbele van wat hij eerder bezat en er kwamen alsnog een heleboel mensen om hem te troosten voor wat hij had verloren. Hij kreeg weer kinderen en maakte daarna zelfs zijn achterachterachterkleinkinderen nog mee.
Maar Job was wel veranderd
Aan het begin van het verhaal ging hij nog elke dag op zijn knieën om vergeving af te smeken voor zijn kinderen voor het geval ze iets verkeerd mochten hebben gedaan. Aan het einde van het verhaal staat dat er niet meer. Job had de donkere kant van het leven leren kennen en hij was niet langer bezorgd, maar genoot voortaan van zijn zegeningen.
Want hij had geleerd dat God in alle omstandigheden nabij is.
Moge de Heer ook een keer brengen in jouw lot en je troosten. Hij is maar één gebed bij je vandaan, ook als dat voor jou op dit moment niet zo voelt.
